HERSENSPOELING IN DE PRAKTIJK

COMMUNISTISCH DISNEYLAND NOORD KOREA OPENT DEUR OP KIER

In Noord-Korea is een Communistische dynastie gevestigd. De zoon van "Grote Leider" Kim Il Song, de "Geliefde Leider" Kim Jong Il wordt nu algemeen aanvaard als de nieuwe sterke man. Hij erft een paranoide maatschappij die zich omgeven weet door een vijandige buitenwereld en hoopt op hereniging met het kapitalistische en democratische Zuid-Korea.

In het buitenland heeft Noord-Korea een sinister gezicht vanwege haar vermeende productie van kernwapens en slepende besprekingen daarover met de Amerikanen. Op het eerste gezicht staan de 22 miljoen Noord-Koreanen als één man achter hun grote leider. Maar veel keus lijken ze daarin niet te hebben. Een kijkje in de meest gesloten staat ter wereld.

(Door Jan van der Made)

PYONGYANG (Parool)" We kunnen onze kinderen omsmeden tot vijf miljoen bommen die met vernietigende kracht uiteen zullen spatten op het leger van de Amerikaanse imperialistische maniakken en hun Zuid-Koreaanse lakeien. We zijn gereed voor de oorlog".

Het Kim Il Songstadion, centraal Pyongyang. De massaspelen zijn begonnen. In een orgie van kleur en oorverdovende marsmuziek van koperwerk en koorzang spiezen duizenden kinderen, gestoken in taekwondo-pakken de vlakke hand naar voren in perfect samenspel. Op de tribune slaat een ander leger kinderen precies gelijk kleurige panelen om die op hun schoot rusten. Bij elkaar vormen ze een reusachtig mozaïek: een rij tanks of, na een blaffend bevel uit het luidsprekerwoud vóór de tribune, een tafereel van wegspuitende raketten.

De beelden wisselen elkaar af met de nauwkeurigheid van een diaprojector. Een soldaat die met opengesperde mond, geweer met bajonet in de hand, ten strijde trekt. Klik.

Het symbool van de Arbeiderspartij van Korea, de hamer, de sikkel en het penseel. Geen kind slaat zijn paneel te laat om. Klik.

Een tientallen meters hoge prent van Kim Il Song, staande in een korenveld en omgeven door een stralenkrans in vlammend rood. "Kim Il Song, Je Zult Voor Eeuwig In Onze Harten Zijn", klinkt een koor van hooguit zevenjarige meisjes. De tranen stromen over hun wangen en laten grillige sporen na in de mascara. "Als Kim Jong Il (de zoon en opvolger van Kim Il Song) mij zou vragen om van de Toren van Zelf-Voorzienigheid te springen, zou ik dat onmiddelijk doen", pleit een jonge medewerkster van het Noordkoreaanse Reisburo Ryohaengsha ontroerd.

Soldaten zingen Noordkoreaanse marsmuziek

 

Geloven ze het echt? Vormt Noord-Korea, een communistisch Disneyland gedirigeerd door een dictatuur à la George Orwells 1984, 's werelds grootste fanatieke secte? Toen Kim Il Song, ooit een struikrover die het dankzij Soviet-Russische hulp tot president van Noord-Korea bracht, vorig jaar stierf liet de televisie chaotische taferelen zien van kluiten mensen die zich de longen uit de borstkas huilden en met het hoofd op de straatklinkers bonkten.

ONBESCHREVEN BLAD

De nationale rouw duurt voort tot op heden. Groepen mensen bestijgen de eindeloze trappen die leiden naar het twintig meter hoge standbeeld van Kim Il Song op de Mansuheuvel dat goudgeel gloeit in de avondzon. In eindeloze regelmaat, vier en twintig uur per dag. Naast het beeld onderbreekt een omroeper metalige grafmuziek met een snik: "Kim Il Song, Grote Man, Je Bent Niet Meer. Laat Ons Buigen". Iedere tien minuten, zonder versprekingen. Maar steeds met die snik.

Westerse pedagogen in de vroeg-twintigste eeuw beschouwden het kind als een "onbeschreven blad", dat gevormd werd door opvoeding en milieu. Noord-Koreaanse opvoeders tekenen de kindergeest vol met propaganda, blad na blad. In de kinderkamer hangt het dubbelportret van Kim Il Song en zijn zoon Kim Jong Il, waarover vader en moeder spreken als "de grote en wijze zon die het begin en einde van al onze kennis is".

Scholieren leren dat ze in een socialistisch paradijs wonen, maar ook dat dat is omgeven door vijanden die erop uitzijn om dat geluk te ondermijnen: kapitalisten, imperialisten, Amerikaanse agressoren en hun Zuid-Koreaanse bandietenbende. En dat het land daartegen verdedigd moet worden. "Als je 43 imperialistische wolven doodschiet en daarna nog eens 15, hoeveel heb je er dan totaal neergelegd?" luidt een opdracht uit een leergang rekenen voor tienjarigen. Speelgoedtanks in het Warenhuis Nummer 1 dragen het opschrift "een soldaat kan honderd vijanden doden".

In het gigantische Kinderpaleis met zijn honderden zalen waar ontluikend talent van de jeugd wordt klaargemasseerd voor de staatspropagandamachine zit een zaal vol kleine jongetjes driftig met morse-apparaten te oefenen. In Noord-Korea zijn kleuters in staat morse te seinen en te ontcijferen. "De meeste Zuid-Koreaanse spionnen worden door kinderen ontmaskerd", vertelt Kim Chun Kun (niet zijn echte naam) die er afgelopen winter in slaagde naar het buitenland te vluchten. Hun natuurlijke nieuwsgierigheid wordt getraind om alles wat verdacht is te registreren en door te geven.

GODSDIENST

Centraal in de Noord-Koreaanse maatschappij staat Juche, de filosofie van "zelf-voorzienigheid". De mens, en de mens alleen, is staat om zijn eigen lotsbeschikking te bepalen. De leer is gebaseerd op een soort samenraapsel van Hegel's dialectisme en opmerkingen van Kim Il Song. Juche is "de revolutionaire gedachte dat als einddoel heeft alle factoren uit de weg te ruimen die de onafhankelijkheid van de mens tegenhouden", schrijft professor Pak Yong Gon in The World Outlook of Juche, een felblauw boekje uit de serie Juche Ideeën die gratis in de boekwinkels worden uitgedeeld.

Als een kind van school komt, doordrongen van het Juche- idee en als bewijs daarvoor een speldje met de beeltenis van Kim Il Song op de borst gespeld ("alle Noord-Koreanen dragen Kim Il Song op hun hart") willen velen naar de Universiteit. "Maar alleen kinderen wier ouders een pure klasseachtergrond hebben komen daarvoor in aanmerking", aldus Kim Chun Kun. Als ze in de oorlog tegen de Japanners of de Amerikanen gevochten hebben, bijvoorbeeld. Maar als ze connecties hebben met Zuid-Korea, of als ze het Christelijk geloof aanhangen (in Z-Korea is 70% van de bevolking Christelijk) of Boeddhist zijn dan komen ze hooguit in aanmerking om op het platteland of in de mijnen te werken".

Op de universiteit kunnen de studenten de Juche-filosofie nader bestuderen... aan de faculteit godgeleerdeheid. Paradoxaal, zou je zeggen, voor een leer die officieel alle besef van een "hogere macht" verwerpt. Maar als je een van de honderden gratis propagandaboekjes openslaat wordt duidelijk dat in Noord-Korea een nieuwe godsdienst wordt gecreerd.

REINCARNATIE VAN CHRISTUS

Lees bijvoorbeeld over de geboorte in 1942 van Kim Jong Il, Kim Il Song's zoon en troonopvolger, respectievelijk beschouwd als de grondlegger en de vaandeldrager van de Juche-filosofie: "een kleine eenheid van revolutionaire strijders ontdekt geheimzinnige spreuken die met Japanse inkt op de pijnbomen zijn geschreven en die spreken van 'Een heldere ster'".

De verblufte rebellen krijgen vervolgens te horen dat "de Stralende Ster van de berg Paektu (waar Kim Il Sung op dat moment het geheime hoofdkwartier van de anti-Japanse rebellen commandeerde) hoog in de hemelen staat en dat haar stralen de bergen en rivieren ons land verlichten. Dit is een voorteken van goed geluk voor Korea!". De ster blijkt het signaal voor de geboorte van Kim Jong Il. "De rebellen namen onmiddelijk maatregelen om er kond van te doen aan het hele land". De rest van de wereld wist het niet, maar in feite is de reincarnatie van Christus al opgestaan in Noord-Korea.

"Het is uiteindelijk de bedoeling om de Juche-leer over de hele wereld te gaan verbreiden", zegt Kim Chun Kun. In een groot aantal landen, waaronder Frankrijk en Groot-Britannie zijn "Juche-studiegroepen". Hun aanhankelijkheid tonen ze door middel van marmeren plakettes die aan de voet van de "Toren der Zelf-voorzienigheid" zijn bevesrigd, een 170 meter hoog gevaarte met rode vlam van kunststof op de top in het centrum van de stad.

ARBEIDSKAMP

De socialistische Juche-filosofie beheerst de maatschappij. Andere gedachten worden niet toegelaten. Een Koreaanse-Amerikaanse non vertelde dat ze "twee dozen met bijbels in het Koreaans had proberen mee te nemen. Die waren allemaal geconfisceerd bij de grens". Er is een kerk in Noord-Korea maar die "wordt geleid door het universele Juche- idee, het geloof dat er wordt uitgedragen is bedoeld om de opbouw van het land te bevorderen", aldus de non. En de abt van het enige boeddhistische klooster bij de Noord-Koreaanse hoofdstad is een getrouwd partijlid dat vlees eet. "Wij zullen altijd socialistisch blijven", houdt Hyun, een 33-jarige klerk bij een transportbedrijf, vol. "Ook al wordt de hele wereld kapitalistisch, wij zullen aan ons ideaal blijven vasthouden". En als Kim Jong Il, de grote leider nu zelf eens zou voorstellen om kapitalisme te introduceren? "Tsja, in dat geval zou ik mijn gedachten corrigeren".

Maar zover is het voorlopig nog lang niet. Wanneer buitenlanders het land bezoeken worden uitgebreide maatregelen genomen tegen verderfelijke kapitalistische invloeden. "Het is verboden voor Noord-Koreanen om informeel contact te hebben met buitenlanders", vertelt Krzysztof Darewicz van het Poolse persagentschap PAP, de enige westerse journalist die officieel is geaccrediteerd in Noord-Korea. "Als ze daarop betrapt worden lopen ze het risico naar een arbeidskamp gestuurd te worden".

Soms zijn contacten onvermijdelijk, zoals tijdens het International Festival for Sports and Peace, een demonstratie van Amerikaans worstelen die afgelopen maand in Pyongyang werd gehouden en waarbij 40.000 buitenlanders aanwezig waren. "Kinderen hebben speciaal daarvoor een maand training gekregen en weten precies wat ze moeten antwoorden als buitenlanders vragen stellen", aldus Kim Chun Kun. Ze leren voorgeprogrammeerde zinnen uit een tekstboekje, maar dat leidde wel eens tot verwarring. "Wat doe je in de vakantie?" werd een 8-jarig meisje gevraagd in het Kinderpaleis. "Naar het strand in de bergen".

MISVORMD

Door de censuur op de media bestaat een verwrongen blik op het buitenland. Buitenlandse programma's zijn niet te ontvangen, en Noordkoreaanse televisie kent maar twee hoofdpersonen: Kim Jong Il en Kim Il Song. En als dit duo niet op het scherm verschijnt worden er films vertoont over de Koreaoorlog of programma's over de verschrikkingen van het kapitalisme. Grafmuziek vormt de achtergrond van een documentaire over prostitutie en drugs in Moskou. Schimmige bordelen worden getoont waar bleke meisjes in korte leren rokjes troosteloos op een bank zitten, een asbak met peuken in de hand. Een documentaire over de vervuiling van bedreigde diersoorten... gevolg van de kapitalistische industrieën. "Alle Zuid-Koreanen zijn misvormd door de straling van de Amerikaanse kernbommen die daar staan opgesteld", meent juffrouw Li, een gids van het officiele reisburo Ryohaengsa. Had ze op Radio Pyongyang gehoord.

"Ik haat alle Amerikanen", vertelde een meisje aan Mike Connoly, een toerist uit Dallas, Texas. Toen hij zijn identiteit verklapte beet ze even op haar lip. "Behalve U dan", voegde ze er snel aan toe. Connoly bleek de eerste Amerikaan die ze in levende lijve ontmoette.

Als een Noord-Koreaan volwassen wordt en een functie krijgt toegewezen na de militaire dienstplicht van tien jaar (acht jaar voor meisjes) blijft de Grote Staatsbroer, gepersonifieerd door Kim Jong Il alle aspecten van het leven bepalen: Werk, voedsel en behuizing worden uitgereikt door Zijn Machtige Hand.

VERDACHT GEDRAG

En soms wordt zelfs de huwelijkspartner aangewezen: mensen die bij de wijdvertakte inlichtingendienst werken en ook het bedienend personeel van het paleis en de tachtig ondergrondse villa's van Kim Jong Il krijgen huwelijksvrijwilligers toegewezen.

Basisvoedsel, graan en bakolie kunnen zijn op de bon en kunnen alleen verkregen in de staatswinkel waar iemand staat geregistreerd: iedere staatswinkel heeft een lijst met namen waar de inwoners van het district op staan. Het salaris van 120 gulden per maand vormt niet meer dan een fooi waar je hooguit een keer per week een luxeproduct als vlees van kunt kopen.

Wooneenheden zijn ingericht volgens het "vijf-familiepatroon", waarbinnen iedere familie de taak heeft een andere in de gaten te houden, en in geval van verdacht gedrag te rapporteren. Het woonadres wordt ook al bepaald door de staat. "Veel mensen willen in Pyongyang wonen", vertelt Hyun, de werknemer bij het transportbedrijf. "Maar je moet dat lang van tevoren aanvragen". Hij woont zelf pas drie jaar in de hoofdstad, maar zijn aanvraag hiertoe had jaren gelopen. Volgens Kim, die uit Noord-Korea wegvluchtte "woont alleen de politieke elite in Pyongyang. Mensen die een goede klasse- achtergrond hebben en die bovendien getalenteerd zijn". De SS van Noord-Korea, aldus een Amerikaanse Koreaan, leeft hier en de rest van het volk mag geeneens komen kijken. Een treinreis zonder officiele toestemming wordt bestraft met dertig dagen cel.

VOEDSELRELLEN

Ouden van dagen en invaliden worden geweerd uit de hoofdstad die in de volksmond de "Rode Stad Van De Jeugd" draagt. Alleen een groepje oude mannen dat in het Potonggangpark over het water van de rivier staart heeft toestemming voor een plek in Pyonyang. Hun revers tonen waarom: ze zijn behangen met medailles en lintjes voor hun heldendaden tijdens de Korea-oorlog.

Kritiek op al deze restricties leidt razendsnel tot problemen. Volgens Kim Chun Kun is "een op de drie Noord-Koreanen een verklikker". Hij was zelf enkele malen getuige van een mini-razzia op een huis van mensen die "onvoorzichtige uitspraken" hadden gedaan. "Er komt een speciaal team van mannen met zonnebrillen en mondmaskers, om herkenning te voorkomen. Als iemand een politiek probleem heeft wordt de hele familie afgevoerd naar een arbeidskamp".

De straffen zijn medogenloos. Twee jaar geleden had een groep studenten een petitie opgesteld aan Kim Jong Il. Ze beklaagden zich over de armoede op het platteland (in die tijd waren er hardnekkige geruchten over voedselrellen) en verweten de partijtop dat ze in luxe leefden ten koste van het volk. Maar al snel lekte het plan uit. "Laat hun bloed drogen tot ze sterven". zou Kim Jong Il zou in woede hebben gebruld. De studenten werden naar een van Noord-Korea's twaalf strafgevangenissen voor politiek andersdenkenden gebracht en tot op heden is niets meer van hen vernomen. "Critici van het regime worden niet doodgeschoten", aldus Kim Chun Kun, "maar als vuil behandeld. Ze mogen niet met elkaar praten en krijgen nauwelijks voedsel. Dat blijft zo tot ze er onderdoor gaan".

De meeste Noord-Koreanen weten niet beter, of schikken zich in hun lot. "Als je naar de gevangenis wordt gestuurd ben je stom", zegt Kim. "Je moet niet denken. Als je begint te denken heb je een probleem". Veel denken hoeven ze gelukkig niet, de inwoners van Pyongyang, de socialistische droomstad met haar wijde, schone boulevards, statige gebouwen en myriaden, sociaal realistische beelden van brullende soldaten en arbeiders wier ideaal van "Hereniging van het Moederland en Absolute Zelfstandigheid" in het hoekige gelaat is gebeiteld. En ze hoeven zich zelfs niet af te vragen hoe ze zich voelen. Want dat kunnen ze iedere dag lezen op de reusachtige poster die naast het Warenhuis Nummer 1 is bevestigd: "Wij Zijn Gelukkig"