VROUW DISSIDENT BETAALT VOOR 'MISDADEN' ECHTGENOOT
REN WANDING IN HET GEVANG, ECHTGENOTE ZHENG FENGYING OP STRAAT
Een mensenrechtencommissie uit Australië brengt een officieel bezoek aan China om de 'situatie' te analyseren. Onbewust van het feit dat de echtgenote van één van China's meest prominente dissidenten actie onderneemt tegen onrecht wat haar van staatswege werd aangedaan.
(Door Jan van der Made)
BEIJING (PAROOL) Een politieman hangt verveeld rond bij één van de garagedeuren van politieburo nummer 1 op nummer 37 Beichizi, een straat die evenwijdig loopt aan de oostelijke gracht van de Verboden Stad in Centraal Beijing. Plotseling draait er een klein minibusje vanachter de voorbijrammelende bussen en parkeert pal voor de hoofdingang. Een vrouw, gekleed in een smoezelige donsjas stapt uit en begint, tot verbijstering van de politieman de inhoud van het busje uit te laden. Ze zet drie enorme rode koffers, een aantal tassen, een emaillen schaal met appelen, plastic emmers en twee gebundelde gewatteerde dekens voor de deur van het politieburo. Daarna verdwijnt ze naar binnen.
Als ze weer naar buiten komt staat haar gezich moe maar vastberaden. "Ik heb geen plek om naar toe te gaan. Ze moeten zelf maar iets voor me vinden. Het heeft nu lang genoeg geduurd." Zhang Fengying (44) is dit jaar al talloze malen verhuisd. In mei vond ze haar flat, die haar man huurde via zijn werkeenheid, het Installateursbedrijf van de Stad Beijing, met ijzeren balken verzegeld. Vertegenwoordigers van het bedrijf vertelden haar dat 'nu haar man in de gevangenis zat, hij niet meer als werknemer werd gezien en dus geen recht meer had op huisvesting'.
ANTI-REVOLUTIONAIRE ACTIVITEITEN
Verstoken van eigen salaris en behuizing zag mevrouw Zhang zich het afgelopen jaar gedwongen om vijf keer te verhuizen. Vrienden boden haar onderdak, maar steeds voor korte duur. De onzekerheid zorgde voor psychologische problemen bij haar 15-jarige dochter, medische hulp werd niet gegeven en ook kan ze al een jaar niet naar school.
Zhang Fengying is de echtgenote van Ren Wanding, een accountant die in januari vorig jaar veroordeeld werd tot zeven jaar gevangenis wegens "anti-revolutionaire activiteiten". Hij werd er onder meer van beschuldigd studenten te hebben aangezet tot het houden van toespraken tegen de regering.
Ren Wanding is niet de enige. Volgens officiele Chinese cijfers die vorige week werden vrijgegeven bevinden zich 4000 mensen in gevangenschap op beschuldiging van 'antirevolutionaire misdaden'. Deze worden onder artikel 90 van de Chinese strafwet omschreven als "Alle daden die de Volksrepubliek China in gevaar brengen en die als oogmerk hebben het omverwerpen van het socialistische systeem".
VERRAAD
Onder deze noemer werden de afgelopen decaden tallozen (mensenrechtenorganisaties spreken over vele duizenden) veroordeeld tot China's ingewikkelde systeem van laogai en laojiao, werk- en heropvoedingskampen. Omdat de wet 'antirevolutionaire misdaden' vaag definieert is het publiceren van een onschuldig pamflet al genoeg om in de gevangenis te belanden.
Buitenlandse mensenrechten organisaties hebben herhaaldelijk hun ongerustheid uitgesproken over deze vaagheid in het Chinese rechtssysteem. Een Australische mensenrechtenorganisatie die deze week op een factfinding mission is in China hoorde tijdens een bezoek aan de Openbare Aanklager dat men overwoog om de term 'contrarevolutionaire misdaad' te veranderen in 'verraad', een juridische term die ook gangbaar is het westen.
SPOORLOOS
De missie toont zich gematigd optimistisch over de situatie in China. Een bezoek aan Tibet werd geweigerd maar de groep ontmoette vertegenwoordigers van het ministerie van Justitie, het ministerie van Openbare Veiligheid en minister van Buitenlandse Zaken Qian Qichen. "De atmosfeer waarin discussies plaatsvonden was minder gespannen dan vorig jaar. De uitwisseling van informatie was beter geregeld", aldus senator Chris Shacht, voorzitter van de delegatie. Maar details over het aantal doodstraffen in 1991 werden niet gegeven.
Concrete resultaten heeft de delegatie niet bereikt. Er zijn geen politieke gevangenen vrijgelaten en details over hun welzijn werden niet vrijgegeven. De situatie van mevrouw Zhang die na haar actie maandag spoorloos verdween wijst er op dat het lot van politieke gevangenen en hun familieleden in het laatste paar jaar nauwelijks is veranderd.
Wel speelt China in op westerse belangstelling voor mensenrechten door oppervlakkig 'dialoog' toe te staan en organiseert Beijing bezoeken aan modelgevangenissen waar weldoorvoede gevangenen videocursussen en lessen calligrafie kunnen volgen. Ook heeft Beijing een mensenrechten'witboek' uitgegeven. Daarin wordt onderstreept dat het eerste mensenrecht het 'recht van bestaan' is. Waarnemers zien het als en stap in de goede richting, omdat, zeggen ze, 'een dialoog is al meer dan geen dialoog'.